Hoogbegaafdheid uit zich op verschillende manieren in denken en gedrag. Dit zijn de belangrijkste kenmerken van hoogbegaafdheid.
Hoogbegaafd en je denkvermogen
De hersenen bestaan uit een rechter- en linker hersenhelft. Elk van deze helften bevinden zich gebieden die bepaalde functies aansturen. De linker hersenhelft staat voor analytisch vermogen, logisch en rationeel denken, verbale communicatie en taalfuncties. De rechter hersenhelft staat voor globale verwerking van beelden, gegevensverwerking, intuïtieve intelligentie, creativiteit en divergent denken. Bij hoogbegaafdheid is de rechterhersenhelft dominant. Dit is door tal van wetenschappelijke onderzoeken bevestigd. De verhoogde activiteit in de rechter hersenhelft brengt denkbeelden met zich mee in visueel ruimtelijk denken. Dat goed in taal uitdrukken vraagt soms een bijzondere concentratie van de hoogbegaafde. Hoogbegaafden zien eerst beelden die ze vervolgens in woorden moeten omzetten.
Als woorden verloren gaan in het gedachtennetwerk
Een hoogbegaafde die zich wil uitdrukken, terwijl de woorden zo vlug door je hoofd schieten, kan serieuze communicatieproblemen ervaren. De intensiteit van gedachten, met hun emotionele lading, kan alleen gevoeld en onder woorden gebracht worden op het moment dat deze zich ontvouwen. Overbelasting van het denken ligt altijd op de loer. In een discussie geven hoogbegaafden soms antwoorden die ernaast zijn of de vraag wordt anders geïnterpreteerd. Voor anderen wordt dit al snel vervelend, lastig en vermoeiend. Zeker als er een storm van vragen over een ander heen wordt gegooid. Daar zijn hoogbegaafden natuurlijk heel sterk in, omdat alles ter discussie wordt gesteld. Juist met het ‘doorvragen’ komen ze tot de kern, alleen willen anderen vaak helemaal niet zo diep gaan.
Hoogbegaafden denken vaak met hun hart
Dit is waarschijnlijk de opvallendste eigenschap van de emotionele processen bij hoogbegaafden: de rol van hun emoties. Hoogbegaafden denken namelijk vaak eerst met hun hart en dan pas met hun hoofd. Deze emotionele hyperontvankelijkheid staat centraal bij hoogbegaafden. Als een spons nemen ze voortdurend de kleinste emotie in zich op. Ze hebben ook een gevoelige antenne voor de gevoelens van anderen. Hierdoor zijn ze erg empathisch. Ze moeten altijd, in de letterlijke betekenis van het woord, meeleven en meevoelen met wat iemand meemaakt. Vergeleken met de gemiddelde mens bezit een hoogbegaafd persoon een sterk verhoogde waarneming op het gebied van zicht, gehoor, smaak, reuk en tast.
Intensieve waarneming van zintuigen
De overgevoeligheid van alle vijf zintuigen verklaart de extreme emotionele reactiviteit van hoogbegaafden en de grote rol van het affectieve. Als alle zintuigen constant alert zijn, vergroot dat de waarneming van de wereld. Het leidt tot een verhoogde emotionele gevoeligheid. Alles wordt non-stop waargenomen.
Heftige emotionele reacties
Het kan gebeuren dat emoties soms overlopen. Je doet je best om je te beheersen, in te houden en begrip te tonen, maar soms heb je een overload aan emoties en lukt dit niet meer. De heftigheid van de uitbarsting is vooral zo indrukwekkend omdat de oorzaak vaak onbeduidend lijkt. De gevoelens overschrijden een drempel, waarna ze niet meer beheersbaar of te sturen zijn. Een hoogbegaafde reageert op de kleinste dingen veel heftiger dan andere mensen. Je houdt je voortdurend in, probeert je van alle gevoelens die je overvallen te distantiëren. Je bent snel geraakt of gekwetst. Een terloopse opmerking, een slecht gekozen woord of een slordig geformuleerde zin wekken emoties op die je dan weer probeert te reguleren, te verklaren of te minimaliseren.
Scherpe emotionele sensibiliteit
De heftigheid van de reacties staat soms in geen enkele verhouding tot de situatie. Je kan ineens schreeuwen, boos worden en moet even stoom afblazen. Het kan ook weer tot conflicten met anderen leiden en dat is dan weer heel vervelend. De emoties zijn van de rede verwijdert en het heeft tijd nodig om je geest weer tot rust te krijgen. De grote gevoeligheid die elke hoogbegaafd persoon heeft, is een gevolg van een neuropsychologisch proces en van extreem scherpe emotionele sensibiliteit die zich maar moeilijk laat beheersen. Het is dan ook van belang om dichterbij je gevoel te komen en te blijven.
Hoogbegaafd en je denkvermogen: op zoek naar je zelf
Als hoogbegaafd persoon ben je soms echt op zoek naar je spiegelbeeld. Je identiteit, je wil begrijpen wie je bent, hoe je functioneert, waarom je soms afgewezen wordt en waar je grenzen liggen. Het is belangrijk voor je om de kern van je identiteit voelen waaromheen je bent opgebouwd en van waaruit je je rol speelt in het leven en je relatie tot anderen. Van jongs af aan probeer je voortdurend jezelf te begrijpen, om de wereld en anderen beter te begrijpen en vooral om beter te leven. Sommige hoogbegaafden bewegen zich in het leven met zekerheden en overtuigingen die hen beschermen en geruststellen. Anderen tasten rond, stellen zichzelf voortdurend vragen, twijfelen aan de wereld en de zin van hun leven, zijn bang voor de kleinste dingen die hun zekerheden op de kop zouden kunnen zetten.
Steeds weer opnieuw beginnen
Een hoogbegaafd persoon kan ook sterk reageren op de kleinste verandering in hun omgeving. Ze beginnen steeds weer opnieuw met alles om zeker van te zijn dat ze de diepere zijn ervan begrepen hebben. Vaak leven ze met het vage gevoel dat ze wel samen met anderen leven, maar tegelijkertijd ook langs hen heen. Het kan iemand moeite kosten om zich aan te passen. Soms leiden ze een leven dat helemaal niet bij hen past, terwijl ze doen alsof ze erin geloven. Natuurlijk omdat iedereen dat normaal lijk te vinden. Het aantal hoogbegaafde volwassenen met een gebroken leven en soms grote psychische problemen is groot. Bij professionals of hulpverleners die onervaren zijn of niets weten van hoogbegaafdheid, komen zij soms terecht in een therapeutische zwerftocht die hun diepe gevoel van eenzaamheid en onbegrip alleen maar groter maakt.
Andere blogs die je wellicht interessant vindt:
Begeleiding of training bij hoogbegaafdheid nodig?
Loop jij met je hoogbegaafdheid tegen bepaalde problemen aan waar je mogelijk hulp bij nodig hebt? Misschien kan onze nieuwe training Positieve Intelligentie je hierbij meer tools en handvaten geven. Met name bedoeld om meer grip en controle over je eigen denken en je innerlijke saboteurs te krijgen. Je kan ook je vraag stellen via ons contactformulier.
Geef een reactie