Dichterbij je gevoel komen

Waarom vinden sommige mensen het lastig om bij hun gevoel te komen en dit goed onder woorden te brengen?

Dichterbij je gevoel komen

Veel mensen hebben niet geleerd om hun emoties te onderzoeken. De meeste mensen kennen alleen de emoties blij, verdrietig en boos. Maar achter deze emoties zit een hele wereld aan subtielere gevoelens. Achter verdriet kan bijvoorbeeld teleurstelling, rouw of gemis zitten. Wanneer ben je boos of meer geïrriteerd, gefrustreerd, razend of woedend? Ons gevoelsleven is heel complex en rijk. Vaak is het lastig om in nuances te praten. Zeker als je emoties het overnemen of als je je daar juist voor wilt afsluiten. Als je niet goed kunt verwoorden wat je precies voelt of ervaart, begrijp je jezelf niet goed. Het wordt dan lastiger om echte verbinding met anderen te maken. Daarbij, als je niet weet wat je zelf nodig hebt, wenst of gelooft, dan kun je dat ook niet met een ander delen. Je emotionele vocabulaire vergroten brengt je dus niet alleen dichter jezelf, maar ook bij anderen.

Rationele wereld

Als je geen woorden kunt geven aan de storm van gevoelens die door je heen raast, voel je je machteloos. Misschien ga je geloven dat je de enige bent als er geen woord voor is voor wat jij ervaart, waardoor je je alleen en geïsoleerd voelt. Totdat er taal is voor dat gevoel. Als je jezelf begrijpt en weet waar bepaald gevoel vandaan komt, geeft dat innerlijke rust en troost. Dat veel mensen subtielere gevoelens niet in zichzelf opmerken is niet vreemd. In onze rationele wereld nemen we emoties gewoon niet zo serieus. Mensen willen graag geloven dat we cognitieve wezens zijn, die af en toe te maken hebben met dat rotdingetje dat emotie heet. Maar ten diepste zijn we juist emotionele wezens. Alleen hebben we emoties ondergeschikt gemaakt en leven we vooral in ons hoofd.

Negatieve emoties

Ook willen we sommige emoties liever niet voelen. Uit onderzoek blijkt dat een groot deel van de mensen zich schaamt voor ‘negatieve’ emoties als woede, neerslachtigheid of verdriet. Ze proberen het weg te drukken of te verbergen. Terwijl het veel oplevert als we daar wel voor openstaan en ze correct kunnen labelen. Wanneer we nauwkeurige labels gebruiken om te beschrijven hoe we ons voelen, krijgt iets wat eerst vaak aanvoelde als een oceanische troebele ervaring, ineens grenzen en een naam.

Dit labelen wordt ook wel emotional granularity genoemd, oftewel emotionele moleculariteit. Als je emoties precies kunt benoemen, kun je ze beter doorvoelen en op een passende manier uiten. Dat is gunstig voor je psychische welzijn. Bovendien geeft het richting aan je leven. Als je weet wat je voelt, weet je immers ook beter wat belangrijk is. In die zin fungeert taal als een portal naar betekenisgeving, verbinding, genezing en zelfbewustzijn.

Breid je emotionele vocabulaire uit

Taal heeft nog een andere belangrijke invloed op emoties: het brengt ze niet alleen over, maar vormt ze ook. Als je zegt dat je boos bent, terwijl je eigenlijk teleurgesteld bent, word je op den duur ook echt boos. Kortom, taal werkt als een selffulfilling prophecy voor onze emotionele beleving. Het woord dat je geeft aan een gevoel bepaalt wat je uiteindelijk voelt. Je emotionele vocabulaire uitbreiden geeft handvatten om jezelf beter te begrijpen. Maar hoe weet je dan welk label je aan een gevoel moet hangen? Door rustig te voelen.

Overprikkeling bij heftige gevoelens

Als je je overweldigd of gestrest voelt, maar je weet niet goed welke van de twee emoties het is, sluit dan je ogen en luister naar wat je lichaam je te vertellen heeft. Als je er nog wel doorheen kan ademen, dan weet je dat het stress is. Lukt dat niet en voel je aan alle kanten dat het te veel is, dan weet je dat je overweldigd bent. Door het correct benoemen van de emotie, weet je ook beter hoe je er mee kunt omgaan. Overprikkeling bij HSP komt regelmatig voor, mede omdat gevoelens uitdrukken soms best lastig kan zijn.

Dichterbij je gevoel komen in 6 stappen

Onderstaande stappen kunnen helpen om je gevoelens meer toe te laten:

1. Laat je gevoelens toe

Het begint met jezelf toestemming te geven om te mogen voelen. Dat vinden we best lastig. Vaak liggen daar belemmerende gedachten aan ten grondslag. We vinden emoties onprofessioneel of een teken van zwakte. Ook kan je bang zijn dat heftige emoties je zullen overspoelen. Dus stop je misschien je gevoelens liever weg of verdooft jezelf. Als je emoties ziet als belangrijke bron van informatie, wordt het al makkelijker om ze toe te laten.
Je neemt een stuk lading weg als je emoties ziet als een portal naar zelfkennis, waardoor het makkelijker wordt om te voelen.

2. Probeer het juiste woord te vinden

Luister naar je lichaam en neem waar wat je voelt. Bepaal eerst in welke hoek je je gevoel moet zoeken. De vier b’s van bang, boos, blij en bedroefd zijn hierbij een handig hulpmiddel. Zit je gevoel in de hoek van bang of misschien van boos? Vervolgens kun je verder gaan inzoomen op je gevoel: hoe heftig is het? Ben je razend of is het meer irritatie?

3. Ligt er nog een emotie onder?

Gevoelens kunnen zich soms vermommen als een andere emotie. Je doet boos, maar eigenlijk ben je ongerust, verdrietig of je voelt je misschien niet gezien of gehoord. Dat is vooral bij boosheid het geval. Zuivere boosheid voel je als er een grens is overgeschreden. Maar soms is boosheid een secundaire emotie; er ligt nog een emotie onder die een uitweg zoekt. Dat kan bijvoorbeeld ongerustheid zijn, teleurstelling of verdriet.

4. Plaats je emotie in een bredere context

Alleen voelen is niet altijd genoeg. Kijk ook naar het grotere plaatje: wat is er zojuist gebeurd waardoor je je zo voelt? Er kan iets in je geraakt zijn wat belangrijk voor je is. Of misschien heb je een emotie overgenomen. Emoties zijn besmettelijk. Soms is een emotie niet van jou maar van iemand anders. Probeer dit altijd in de juiste context te plaatsen.

5. Deel je emoties met anderen

Zeker als je heftige gevoelens ervaart, heb je behoefte aan verbinding en begrip. En dat krijg je door er met mensen over te praten. Je kunt ook anderen helpen bij het beter begrijpen van hun emoties. Geef iemand de ruimte om te vertellen hoe hij of zij zich voelt. Oordeel niet in de zin van: ‘’Daar moet je niet zo ingewikkeld over doen’’. Kijk ook uit met ongevraagde adviezen in de trant van: ‘’Doe gewoon dit’’, maar vraag door: hoe voelt dat? Is het angst, paniek of ben je misschien bezorgd? Zo krijgt de ander de ruimte om zijn werkelijk gevoel uit te spreken.

6. Wat kan ik hier vervolgens mee?

Emoties zijn belangrijke boodschappers. Als je je eenzaam voelt, heb je verbinding nodig. En als je boos bent, kan dat een teken zijn dat er een grens is overschreden. Bedenk wat de emotie je wil vertellen en hoe je daarmee het beste kunt omgaan. Wat kan daarbij helpen is even gaan sporten, een wandeling maken, bewust ademhalen, even lekker huilen, een goede nachtrust of iets met je handen doen. Zo kom je uit je gedachtestroom en kun je met een frisse of hernieuwde blik naar de situatie kijken.

Meer blogs die je interessant kan vinden om te lezen: