Hoe komt het dat hoogbegaafdheid bij volwassen mannen en vrouwen niet altijd wordt gezien en herkend?

Ben ik hoogbegaafd?

Volwassenen met hoogbegaafdheid gedragen zich net iets anders dan de meeste andere in hun omgeving. Het komt voor dat zij een diagnose krijgen die niet volledig is of niet klopt. Dat komt doordat bepaalde afwijkingen, zoals teruggetrokken gedrag, zich niet begrepen voelen, depressieve klachten o.i.d worden gezien als mogelijke symptomen van een stoornis. Men heeft dan niet altijd door dat het eigenlijk voortkomt uit hoogbegaafdheid. In dit blog lees je hoe er bij hoogbegaafde mensen soms verkeerde conclusies of onvolledige diagnoses worden gesteld.

Weinig kennis bij zorgprofessionals over hoogbegaafdheid

Hoe kan het dat er soms onvolledige of verkeerde diagnoses worden gesteld bij mensen met hoogbegaafdheid? Dat heeft verschillende redenen. Er is bij zorgprofessionals vaak weinig kennis over het gedrag van mensen met hoogbegaafdheid. De problemen die iemand met hoogbegaafdheid ervaart, worden vaak niet in het juiste verband gebracht. Hoogbegaafde personen zijn vaak meer op zichzelf, houden zich met andere dingen bezig en zijn soms ook sociaal meer teruggetrokken. Ze interesseren zich specifiek voor bepaalde onderwerpen, zijn enorm nieuwsgierig en gaan graag op onderzoek uit. Helemaal als ze ergens een duidelijke eigen visie en mening over hebben. Soms wordt hoogbegaafdheid gelieerd aan een mogelijk autistisch gedrag, maar dit hoeft dus echt niet zo te zijn.

Hoogbegaafdheid op de werkvloer

Er is soms een negatief stigma (beeld) van hoogbegaafdheid. Iemand die zichzelf hoogbegaafd vindt, zal dit niet snel naar anderen uitspreken. Het geeft toch vaak een drempel, omdat je omgeving hier soms een uitgesproken mening over heeft. Het wordt vaak ten onrechte in verband gebracht met arrogantie, hoogmoed, kritisch, betweterigheid etc. Veel hoogbegaafde werknemers voelen zich er dan ook niet comfortabel bij om het op de werkvloer bespreekbaar te maken, omdat ze bang zijn voor het oordeel en de mening van anderen. In de omgang met collega’s schieten ze vaak in de verdedigingsmodus bij kritiek, omdat ze het heel lastig vinden om assertief op negatieve feedback te reageren.

Ben ik wel hoogbegaafd?

Het komt ook voor dat iemand zelf niet weet dat hij of zij hoogbegaafd is. Je kunt dan denken dat de problemen waar je tegenaan loopt, een andere oorzaak hebben. Daardoor wordt het minder snel herkend door de omgeving en kan er een verkeerde conclusie of diagnose worden gegeven. Hoogbegaafde personen denken vaak al tien stappen vooruit, zien dingen aankomen die andere mensen nog lang niet zien en hebben vaak een sterk kritische kijk op zaken. Een hoogbegaafd denkvermogen wordt niet altijd gewaardeerd. Het leidt dan ook regelmatig tot communicatieproblemen met andere collega’s of leidinggevenden. Ook omdat hoogbegaafde personen vaak een sterke verbetermentaliteit hebben, zeer efficiënt zijn en graag zo effectief en praktisch mogelijk werken. Best lastig als je collega’s er dan hele andere normen en waarden op nahouden.

Lees ook ons blog over ben ik hoogbegaafd?

Perfectionistisch of faalangst hebben

Alhoewel hoogbegaafdheid dus een extra gave is, kan het ook best lastig zijn. Vooral als je weinig aansluiting vindt bij leeftijdsgenoten, collega’s en vrienden. Je bent en denkt nu eenmaal anders en zit op een andere golflengte. Sommige hoogbegaafden voelen zich eenzaam en leven meer in hun eigen wereld. Anderen excelleren op hoog niveau en blinken uit in topprestaties. Het gevaar loert echter als hoogbegaafdheid doorslaat in perfectionisme en een hoge prestatiedrang. Sommige hoogbegaafde personen hebben last hebben van faalangst. Ook kunnen ze soms ook erg aan het twijfelen slagen over hun eigen prestaties. Probeer te onderzoeken waar je problemen met hoogbegaafdheid mee te maken hebben en ga hiermee aan de slag.

Dubbele diagnose en hoogbegaafd

Er zijn een aantal problemen die kunnen voorkomen bij mensen met hoogbegaafdheid. Hoogbegaafde volwassenen die ADHD, ADD of ASS hebben, kunnen zich soms lastig concentreren en halen dan niet het maximale uit zichzelf. Zo kun je met je hoogbegaafdheid veel talenten op een bepaald gebied hebben, maar heb je met andere deelgebieden juist meer moeite. Dat zorgt voor een bijzondere combinatie van kwaliteiten en valkuilen. Het kan voorkomen dat je nog niet genoeg kennis hebt van je talenten, waardoor je je onzeker kunt voelen over je prestaties. Sommige kenmerken van hoogbegaafdheid kunnen dan verwarrend zijn.

Hoogbegaafdheid en hoogfunctionerend autisme

In de praktijk komt het voor dat iemand met hoogfunctionerend autisme ook hoogbegaafd is. Juist deze doelgroep heeft het vaak moeilijk, omdat zij in bepaalde opzichten sociaal en communicatief gezien vaker problemen ervaren. Regelmatig ervaren hoogbegaafde personen met autisme onbegrip binnen de werkomgeving. Ze zijn vaak vrij direct in de communicatie, standvastig, eigenzinnig en sterk kritisch in hun denken en doen. Hoogbegaafdheid en hoogfunctionerend autisme liggen in bepaalde deelgebieden dicht bij elkaar. Voor buitenstaanders of de hulpverlening worden de verschillen lang niet altijd gezien, waardoor niet de juiste koppeling met hoogbegaafdheid wordt gelegd. Het kan voorkomen dat hoogbegaafde personen denken dat er sprake is van hoogfunctionerend autisme, maar dit vraagt echt om nader onderzoek.

Lees meer over hoogbegaafdheid en autisme kenmerken. 

Begeleiding, coaching of training nodig?

Loop je als hoogbegaafd persoon tegen diverse problemen of vragen aan? Mogelijk kan onze nieuw training Positieve Intelligentie je hierbij helpen. Hiermee krijg je inzicht in je eigen innerlijke saboteurs en in hoeverre je die belemmeren in je ontwikkeling en verdere ontplooiing. Je leert om deze saboteurs te elimineren, zodat je weer meer controle krijgt over je breindenken en handelen in de praktijk in diverse situaties.

“Ben ik hoogbegaafd? Hoe zit dat bij jou?”