Hoogbegaafdheid gaat soms met diverse problematiek gepaard. Waar loop jij als hoogbegaafd persoon vaak tegenaan?
Hoogbegaafd en problematiek
Hoogbegaafd zijn gaat soms gepaard met diverse problemen. Mensen denken als snel bij hoogbegaafden dat alles hen voor de wind gaat, maar dat valt in de praktijk best tegen. Het moeilijke van een hoogbegaafde volwassene is enerzijds het beeld dat je van jezelf hebt opgebouwd, dat bepalend is voor je relatie met de wereld en met anderen. Anderzijds kunnen de specifieke bijzonderheden van het cognitief profiel dat zich steeds verder ontwikkelt ook tot problemen leiden. Juist de intensiteit waarmee verschillende persoonlijkheidsfacetten tot uiting komen, maakt hen onderscheidend van anderen in hun omgeving. Als je alles goed in balans weet te houden, hoeft het niet tot problemen te leiden. Toch is er een doelgroep hoogbegaafden die wel diverse problemen in hun leven ervaren.
Diverse vormen van angst ervaren
Veel gedragingen van hoogbegaafden laten zich verklaren door diverse vormen van angst. Angst ontstaat door een gevoel van gevaar, ook al is de bron hiervan niet altijd vast te stellen. De angst van een hoogbegaafde neemt soms hoge vormen aan. Bang voor zichzelf, bang voor zijn gedachten die hem naar angstaanjagende diepten kunnen meenemen. Ook kunnen emoties angst aanwakkeren als deze op onbeheersbare wijze bezit van hem nemen. Bang voor andere mensen van wie hij zich zo verschillend voelt en op wij hij toch zo lijkt. Angst om zichzelf tegen te komen en niet blij met zichzelf kunnen zijn. Bang om het leven niet de baas te kunnen.
Vaak speelt er angst om anderen telkens teleur te stellen. Soms ook angst om dingen los te laten en te verliezen. Sommige zijn ook erg gevoelig om te falen en ontwikkelen faalangst.
Niet op anderen kunnen vertrouwen
Als je hoogbegaafd bent, ontsnap je er vaak niet aan om niet heel snel de kwetsbaarheid, zwakheid, beperkingen of het onvermogen van anderen te doorzien. Je wilt zo graag anderen vertrouwen en iemand vinden die je bewondert, van wie je iets kunt leren en voor wie je grote achting voelt. Dergelijke ontmoetingen met gelijkgestemden of meerderen kom je helaas niet vaak tegen. Vaak vind je het ook moeilijk om regels te accepteren die je van buitenaf worden opgelegd, want die kunnen altijd in twijfel worden getrokken. Je kunt nooit iemand echt vertrouwen luidt de regel dan. Je vaardigheden, vooruitblikkende analyses en je vermogen om razendsnel een groot begrip te ontwikkelen, stellen je vaak in staat om de dingen beter en sneller te doen dan anderen. Dat maakt ook dat je eerder zal twijfelen aan de capaciteiten en vermogens van anderen en dat komt je vertrouwen in anderen niet ten goede.
In heftige discussies belanden
Als hoogbegaafd persoon wil je altijd de nauwkeurige betekenis van iets doorgronden. Het ‘zeker willen weten’ speelt hier een belangrijke rol in. Je komt soms in eindeloze gesprekken terecht waarin geen enkele argument in jouw beleving lijkt te kloppen. Dat kan vermoeiend en onbegrijpelijk voor je gesprekspartner zijn. Hoe kun je de hele tijd alles in twijfel trekken? Waarom neem je geen genoegen met pragmatische verklaringen of acceptabele argumenten? In bepaalde gezagsverhoudingen tussen de hoogbegaafde en zijn leidinggevende of meerdere, kan dit tot heftige discussies leiden. Dit kan de hoogbegaafde tot wanhoop drijven. Vastgelopen in zijn eigen gedachten en belemmerende overtuigingen en geen idee hebben hoe het zo ver heeft kunnen komen. Discussiëren met een hoogbegaafd persoon kan dus behoorlijk pittig zijn en leidt vaker tot diverse problemen voor beide kanten.
Schuldgevoelens naar anderen
Het hebben van schuldgevoelens is iets waar veel hoogbegaafden ook last van hebben. Vaak vanuit de overtuiging dat ze anderen hebben teleurgesteld, zelfs als de omgeving hem schijnbaar accepteert. Het gevoel niet aan de verwachtingen van anderen te voldoen komt vaak naar boven. De lat wordt vaak heel hoog gelegd. Mede veroorzaakt door perfectionisme en hoge prestatiedrang. Omdat je de laat vaak veel te hoog legt, kun je het gevoel krijgen dat het ook kan mislukken. Dan gaat het niet zozeer om reële mislukkingen, maar om de voorstelling die je van jezelf en je successen maakt. Hierdoor kan een sterk gevoel van tekortschieten ontstaan. Dat merkwaardige schuldgevoel voelt voor hoogbegaafden erg onprettig.
Lees ook heb je vaak last van schuldgevoel?
Hoogbegaafd en problematiek: verveling
Niets is zo naar voor een hoogbegaafd persoon als zich vervelen. Verveling omdat je dingen sneller begrijpt, leert en onthoudt dan anderen. Verveling geeft je ook weer tijd om na te denken. Als je gedachten je zo in beslag nemen, dan wil je liever iets doen om te voorkomen dat je verdwaalt in het labyrint van je gedachten en eindeloze vragen. Als hoogbegaafden met verveling te maken krijgen, kunnen ze dat vaak moeilijk weer van zich afschudden. De verveling is een allesomvattend probleem, want het is het gevolg van hoe het brein van de hoogbegaafde functioneert. Als je veelvuldig naar de zingeving van dingen zoekt, heeft niets meer zin en verliezen dingen hun glans. Voor een hoogbegaafd persoon moet het leven altijd prikkelen, vol verassende wendingen, sterke gevoelens, intense vreugde, overvloedig geluk en sublieme successen. Kijk uit dat je niet in negatief doemdenken belandt.
Hyperactiviteit als reactie op verveling
Hyperactiviteit is een veelvoorkomende reactie op verveling. Een vorm van overmatige activiteit om aan verveling te ontsnappen. Een hoogbegaafd persoon kan daardoor zijn activiteiten verveelvoudigen of doet duizend-en-een dingen tegelijk. Hij houdt niet op en lijkt ook niet moe te worden. Anderen bewonderen zijn energie, werklust en levenslust. Het zijn vaak productieve en interessante activiteiten waar hij veel plezier in heeft. Bepaalde hyperactiviteit kan tot grote successen in het beroepsleven leiden. Dergelijke hoogbegaafden hebben hiermee een geweldig tegengif gevonden tegen verveling. Maar een onuitputtelijke energie kan je ook in de problemen brengen, als je dit niet in balans weet te houden. Je zal niet de eerste zijn die als hoogbegaafde met burn-out klachten te maken krijgt.
Moeilijk te verbergen ongeduld
Ongeduld is ook vaak een kenmerkende karaktertrek die veel hoogbegaafde personen zullen herkennen. Omdat ze vaak al ver vooruit denken, precies weten wat er gaat komen en daarop dan geduldig moeten wachten, valt zwaar. Daar hoort ook bij dat ze zelf vaak de zekerheid hebben hét juiste antwoord te hebben gevonden. Dan is het vaak wachten totdat een ander met meer moeite bij een vergelijkbaar antwoord uitkomt. Veel hoogbegaafde personen zijn snel nerveus, ongeduldig, intolerant en kunnen kwetsend overkomen. Hun geprikkelde optreden wordt vaak niet begrepen. Ze moeten wachten voor ze beslissen, en voor ze een mening kunnen aanvechten. Daar schuilt nu precies het probleem: hoogbegaafden kunnen niet wachten. Dat geeft ze een knagend gevoel van lichamelijk ongemak.
Hun ongeduld uit zich vaak in lichamelijke symptomen: dwangmatig wippen met bewegingen van armen en voeten, tics in het gezicht, onbedwingbare bewegingen van armen, handen, opgefokt met een balpen spelen enzovoort. Wachten vraagt van hoogbegaafden echte een fysieke en mentale inspanning. Wachten ligt niet in hun natuur. Hun ongeduld maakt ze niet populair en dat geeft weer veel spanningen en strijd.
Eenzaamheid in relaties en omgang met anderen
Innerlijke eenzaamheid is ook vaak wat bij hoogbegaafdheid en problematiek voorkomt. Je kan als hoogbegaafde mensen, vrienden, relaties en collega’s om je heen hebben. Toch is er vaak dat innerlijke gevoel van eenzaamheid, een verlatenheid door de afstand tussen jou en de wereld om je heen. Een ongewilde en pijnlijke afstand waardoor je als hoogbegaafde, ondanks al je inspanningen zo alleen kan voelen. Niet begrepen door anderen, zelfs al doen anderen zo hun best. Hoe kun je je nu echt begrepen voelen als je continu de barsten, zwakke plekken en beperkingen van anderen ziet? Sommige hoogbegaafden worden beschouwd als een soort van ‘einzelgängers’ omdat ze zich meer terugtrekken in hun eigen belevingswereld. Het gevoel van geen aansluiting vinden komt bijna altijd terug bij hoogbegaafden.
Nog meer lezen over hoogbegaafdheid?
Training bij je hoogbegaafdheid en problematiek volgen?
Als je door je hoogbegaafdheid tegen diverse problemen op je werk of privéleven loopt, kan de training positieve intelligentie je verder helpen. Hiermee krijg je inzicht in je eigen innerlijke gedachten, patronen en saboteurs en hoe je deze kan verminderen. Zo haal je het beste uit jezelf en heb je meer controle op je breindenken en gedrag.
Geef een reactie