Schiet je ook vaak in de verdedigingsmodus als je negatieve feedback of kritiek krijgt? Waarom doe je dat?
De verdedigingsmodus bij kritiek ontvangen
Schiet je ook vaak in de verdedigingsmodus bij kritiek? Op een respectvolle en assertieve manier kritiek ontvangen, sorry zeggen of onzeker in de verdedigingsmodus te schieten is best lastig. Als je je voelt aangevallen, is het natuurlijk erg logisch om allerlei redenen te geven waarom of hoe iets gebeurd is. Je wilt de kritiek liever niet horen en er vliegt van alles door je hoofd. De eerste automatische reactie is dan jezelf verdedigen voor wat je over je heen krijgt.
Verontschuldigen voor fouten
Op een goede manier verontschuldigen voor fouten is ontzettend belangrijk, maar valt niet altijd mee. We verknallen allemaal wel eens wat in ons leven. Niemand is alleen maar slachtoffer of boosdoener: we zijn het afwisselend allebei. Dat we dingen goed kunnen maken, is daarom een geruststellende gedachte. Weten hoe je een goede verontschuldiging maakt, is één van de belangrijkste dingen in het leven. Verontschuldigen is cruciaal in alle relaties die we waardevol achten: met familie, partners, kinderen en collega’s. Een slecht excuus of het uitblijven daarvan stelt die relaties op de proef. Het kan leiden tot onuitgesproken woede of verdriet, onenigheid en zelfs levenslange breuken.
Defensief luisteren
Waarom vinden veel mensen het zo moeilijk om zich te excuseren? De hoofdoorzaak ligt in wat we defensief luisteren noemen. Het is lastig om aan te horen hoe jij verantwoordelijk bent voor iemands gekwetstheid en boosheid.
Omdat we bedraad zijn om ons zelfbeeld te beschermen, reageren we defensief. We weerleggen de versie van de ander met onze feiten: ja, maar… Daarbij luisteren we vooral naar datgene waarmee we het niet eens zijn. We reageren op de onjuistheden en overdrijvingen die er onvermijdelijk zijn. Op die manier wordt een verontschuldiging steeds lastiger.
De verdedigingsmodus: eerst goed luisteren
Een eventuele discussie eist van beide partijen een open houding. Goed luisteren naar wat de gekwetste of boze partij vertelt en tegelijkertijd eerlijk naar ons eigen gedrag durven kijken. Dat zal lang niet altijd eerbaar of sensitief zijn. De meeste mensen hebben goede bedoelingen, alleen hebben ze vaak niet geleerd wat de ingrediënten van een goede verontschuldiging zijn. Je ouders deden het misschien onbeholpen, zelden of nooit, waardoor je geen goed voorbeeld hebt gekregen. Misschien vonden ze het juist heel belangrijk en betwijfelden ze of je de sorry wel oprecht meende. Een kind kan zich dan slechter gaan voelen door een excuuspoging, waardoor je er later als volwassene misschien meer moeite mee krijgt om op een goed manier sorry te zeggen. Je zal dan snel de neiging hebben om in de verdedigingsmodus te schieten als je kritiek krijgt.
Schuld omdraaien
Ook gebrek aan eigenwaarde kan een rol spelen. Mensen met een laag zelfbeeld zijn vaak perfectionistisch en mogen van zichzelf geen fouten maken. Toegeven dat ze iemand hebben gekwetst, geeft hen het gevoel dat ze een wezenlijk deel van zichzelf aantasten of dat ze minder worden in de ogen van de ander. Ze zeggen meestal wel sorry voor kleine dingen, maar grotere dingen ervaren ze vaak als bedreigend. Dit zijn de mensen die zich zelden zullen verontschuldigen. Ze stellen zich defensief op en proberen de schuld naar de ander om te draaien: ‘’Ja, ik werd boos, maar jij provoceerde me.’’ Je kan dan het gevoel krijgen dat het jouw schuld is dat de ander boos is.
Verontschuldigen als teken van zwakte zien
Om je goed te verontschuldigen heb je een platform van eigenwaarde nodig. Vanaf dat uitkijkpunt ben je ook in staat om naar je eigen gedrag te kijken. Een stuk zelfreflectie toepassen om ook je eigen fouten te zien. Overigens tonen diverse studies aan dat mannen in bijna alle culturen zich minder verontschuldigen dan vrouwen. Ze lijken er minder snel reden voor te zien blijkt uit onderzoek. De oorzaak voor dat sekseverschil zit vaak in de opvoeding: stereotiepe genderrollen gelden nog altijd. Toegeven dat de ander gelijk heeft, geeft veel mannen nog steeds het gevoel dat ze zwak zijn. Dat is natuurlijk niet zo, maar het kan wel zo voelen, dus probeer je jezelf te verdedigen.
Verontschuldig je voor je eigen aandeel
Soms willen we ons best verontschuldigen voor ons aandeel, maar ook de ander aanspreken op zijn gedrag. Veel situaties zijn immers van twee kanten te bekijken. Meestal is er een voorgeschiedenis waarin beide partijen kwetsende dingen deden. Bij ruzies met je partner kan de verleiding groot zijn om de ander meteen op zijn aandeel te wijzen. Het is essentieel om die neiging te onderdrukken en je eerst duidelijk te verontschuldigen voor je eigen deel van het probleem. Zelfs al is dat maar tien procent van de dynamiek en al ziet de ander zijn aandeel niet. Dat is heel lastig, bijna een spirituele oefening. Weet wel dat je hier meestal de beste resultaten mee behaalt. Een oprechte verontschuldiging levert echt meer voordelen op. Door in ‘win-win’ te denken stel je je eigenbelang ondergeschikt aan het behouden van de relatie.
Denk aan de voordelen van oprechte excuses maken
Realiseer je voor het hoger belang en het goed houden van de relatie, dat oprechte excuses maken veel meer voordelen meebrengt. Ten eerste voor de gekwetste partij: die voelt zich gezien en gehoord, waardoor negatieve gevoelens wegebben en de boosheid afneemt. Hij of zij kan zich weer veilig voelen in de relatie. Ten tweede groeit degene die excuses aanbiedt in zelfwaardering, veerkracht en integriteit. Bovendien verlicht het gevoelens van schaamte en schuld. Bovendien, wellicht nog wel het belangrijkste: het versterkt relaties. Weten dat beide partijen kunnen nadenken over hun gedrag, willen luisteren naar hoe de ander zich voelt en dat de breuk hersteld kan worden, levert een sterkere band op.
Goed sorry leren zeggen
In ons volgend blog leer je hoe je assertief, begripvol, oprecht en welgemeend sorry kan zeggen. Lees dus ook de vijf slechte sorry’s en de verbeterpunten.
Geef een reactie