Hoe kan je goed sorry zeggen? De meeste mensen vinden dit best lastig. In dit blog de vijf meest gemaakte fouten bij sorry zeggen.
Vijf slechte sorry’s en hoe dit beter kan
Veel mensen vinden het lastig om goed en oprecht sorry te zeggen. Helemaal als je je snel aangevallen voelt en de neiging hebt om direct in de verdedigingsmodus te schieten. Een niet welgemeende sorry kan helemaal verkeerd overkomen bij de ander, waardoor een discussie of ruzie juist heftiger worden en beide ‘partijen’ hun gelijk proberen te halen. Vaak wil je de ander overtuigen van jouw gelijk en vind je het lastig om op jezelf te reflecteren en je eigen aandeel in een twistpunt, discussie of conflict te zien. Een excuses of sorry kan er dan ook beroerd uitkomen. Hieronder de vijf meest gemaakte fouten bij sorry zeggen.
- De ‘maar’ sorry
‘Het spijt me dat ik snauwde, maar ik vind het vervelend als jij je steentje niet bijdraagt in het huishouden.’ Of: ‘Sorry, maar ik ben ook maar een mens.’ De ‘maar’-formulering is een van de meest gemaakte sorry fouten. Dit achteloos gebruikte voegwoord haalt de hele verontschuldiging onderuit. Wat erna komt is meestal een rechtvaardiging, een uitvlucht of kritiek. Je zegt daarmee in feite: ‘gezien de situatie is mijn onbeschoftheid, het feit dat ik te laat ben of mijn sarcastische toon volkomen begrijpelijk.’ Dat maakt het tot een schijnverontschuldiging, waarbij de ander zich niet erkend voelt. Dus: laat de ‘ ja maar’ achterwege. Een goede verontschuldiging gaat over jouw gedrag, waarvoor je verantwoordelijkheid neemt en spijt uitdrukt. Je omstandigheden, beweegredenen of klachten over de ander bewaar je voor een ander deel van het gesprek.
- De wat-ben-je-toch-overgevoelig-sorry
‘Vervelend dat je het zo hebt ervaren.’ Of: ‘Sorry dat je je beledigd voelde toen ik je verhaal corrigeerde op dat feestje.’ Hiermee zeg je eigenlijk in feite: je reageerde overgevoelig op mijn redelijk gedrag. Met zulke uitspraken neem je opnieuw geen verantwoordelijkheid voor wat je deed. Je legt het bij de ander neer, terwijl die recht heeft op zijn eigen beleving. Zo’n schijnexcuus is zelfs vaak pijnlijker dan helemaal geen excuus, omdat het de ongevoeligheid bevestigt en versterkt. Dit verergert dikwijls de situatie. Een betere formulering zou zijn: ‘Het spijt me dat ik je verhaal corrigeerde op dat feestje. Ik had dat anders moeten aanpakken of verwoorden.’ Dan voelt de ander zich gehoord en dat komt de onderlinge relatie ten goede.
- De overdrijving- sorry
Klassiek voorbeeld: een dochter confronteert haar moeder met iets pijnlijks uit het verleden. Moeder, vol van haar eigen pijn en wroeging, zegt: ‘Ik weet het, ik ben een slechte moeder geweest. “Ik doe alles fout” en begint te huilen. Opeens zijn de rollen omgedraaid. Bij een goede verontschuldiging toon je de ander dat je iets van zijn pijn draagt. Maar als je overdrijft, dan kaap je die pijn. De gekwetste partij moet ineens begrip hebben voor hoe jouw situatie was, of hoe waardeloos jij je voelt.
Overdreven spijtbetuigingen zijn een verhulde vorm van defensief luisteren: je gaat jezelf verdedigen, maar op een indirecte manier. Om dat te veranderen is allereerst bewustwording vereist. En dat is voor mensen die deze strategie hanteren niet makkelijk. ‘Observeer hoe je op kritiek reageert: draait het gesprek er vaak op uit dat de gekwetste of boze partij zich op jouw pijn concentreert? Herinner jezelf er dan aan dat de ander de moed heeft gehad om je ermee te confronteren. Hij verdiend het om gehoord te worden. Probeer je eigen gevoelens te parkeren en focus je op de beleving van de ander. Jouw gevoelens kunnen later aan bod komen.’
- De afkapper- sorry
Voor de twintigste keer: het spijt me. Blijf je me eeuwig straffen? Deze uitspraak of een variatie daarop, hoor je regelmatig tijdens relatietherapie uit de mond komen van de partij die ontrouw is geweest. Met zo’n zogenaamde verontschuldiging legt diegene de ander het zwijgen op. Uiteraard ervaart de andere partij dat niet als helend. Een verontschuldiging heeft pas betekenis als je eerst zorgvuldig naar de ander geluisterd hebt en aangeeft dat je zijn pijn of boosheid erkent en begrijpt. Als het over een ernstig verraad gaat, zoals ontrouw, dan is ‘’Het spijt me’’ nog maar een begin. Een verontschuldiging is in zo’n geval geen sprint, maar een marathon.
Ook bij minder ernstige conflicten kan iemand op een vergelijkbare manier het gesprek doodslaan: ‘Het spijt me, oké? Kom, we sluiten het af.’ Of semi-sarcastisch: ‘je hebt gelijk schat. Zo goed?’ Het probleem daarbij is dat de ander niet de ruimte krijgt om de sorry tot zich te nemen of erover te praten. Ook roept zo’n bevelende of honende toon ergernis op. Dit gebeurt wanneer de ander geen zin heeft om te praten. Bijvoorbeeld een man die wil ontsnappen aan een gesprek met zijn vrouw, die hij veel te kritisch vindt. Misschien heeft hij een punt. Hij kan dan beter zeggen: ‘’Ik wil je kritiek wel horen, maar ik ben er nu te moe voor. Zullen we er op een ander moment op een respectvolle manier over praten?’’
- De nu-wil-ik-iets-terug-sorry
Vaak zijn we met onze excuses ergens op uit: vergiffenis krijgen, minder schuldgevoel of zelf helen, bijvoorbeeld ‘Het spijt me, vergeef je me?’ ‘Sorry dat ik die ongevoelige opmerking maakte, vertrekken we nu naar het restaurant?’ Een verontschuldiging mag geen onderhandelingsmiddel zijn. Bij excuses waarbij je iets terugvraagt, ook als dat vergeving is, onderbreek je het emotionele proces van de ander. Die krijgt geen tijd om de sorry op zich te laten inwerken en bij zichzelf te checken of er nog resterende boosheid of gekwetstheid is. De gekwetste partij kan dan, onderdruk gezet of opgelucht door de verontschuldiging, overhaast vergeven.
Het is natuurlijk logisch dat we graag vergeven worden als we ons verontschuldigen of weer over willen naar de orde van de dag. Maar pleit ervoor om dat als bijvangst te zien. Bij een goede verontschuldiging moet je intentie zijn iets aan de ander geven. Zeg dus liever iets als: ‘Het spijt me dat ik een ongevoelige opmerking maakte. Ik hoop dat we toch samen naar het restaurant kunnen. Maar als dat voor jou lastig is, dan begrijp ik dat.’
Assertief en respectvol sorry leren zeggen
Je zal je ongetwijfeld zelf ook wel eens of meerdere keren schuldig gemaakt hebben aan onbeholpen sorry’s die een situatie juist kunnen verergeren. Assertief en respectvol sorry zeggen is echter heel belangrijk voor het in standhouden van een goede verstandhouding met de ander. Blijf hiermee oefenen, zodat je merkt dat de ander meer open zal staan voor hetgeen wat je te zeggen hebt en zich meer gehoord zal voelen. Het is soms best een kunst om tijdig op jezelf te kunnen reflecteren, maar het is een mooie ontwikkeling als je hier meer alert op wordt.
Schiet jij ook best vaak in de verdediging? Lees ook ons blog de verdedigingsmodus bij kritiek.
Geef een reactie