Hoe groot is jouw ego?

Hoe groot is jouw ego eigenlijk? Iedereen heeft in meer of mindere mate een ego. Heb je door welke hinder jij en anderen hiervan kunnen ondervinden?

Een van de meest fundamentele structuren van het verstand, waardoor het ego zich kan manifesteren is identificatie. Je verleent hiermee een zelfgevoel. Sommige mensen hebben een groter ego dan anderen. Het is maar net hoe belangrijk jij jezelf vindt en hoe je gezien en gewaardeerd wil worden. Veel mensen identificeren hun ego met bezit; een groot huis, merkkleding, status, geld, dure auto etc. Het ego in jou probeert zich er zelf in te vinden, maar zal daar nooit in slagen en zich er zelfs in kunnen verliezen. Dat is het lot van het vaak nooit tevreden ego. Het soort dingen waarmee je je identificeert verschilt van persoon tot persoon. Dit is mede afhankelijk van leeftijd, geslacht, inkomen, sociale klasse, cultuur etc.

Waardoor ontstaat een groter ego?

In deze consumptie maatschappij blijven we allemaal draaien door jezelf in ‘dingen’ te vinden die niet werken. De bevrediging van het ego is altijd van korte duur en dus blijf je op zoek naar meer bevrediging. Je blijft naar meer verlangen, meer kopen, meer consumeren en bent niet snel tevreden. Ook de kinderen van tegenwoordig hebben steeds meer een stem in veel gezinnen, waardoor zij zich onbewust ook steeds ‘belangrijker’ kunnen gaan vinden. Hoe vaker zij bevestigd worden en hun ‘zin’ krijgen, wordt het ego hiermee onbewust ook gevoed, waardoor de vraag naar meer steeds toe zal nemen. We kunnen dingen en mensen niet eren als we ze ‘gebruiken’ als een middel ter versterking van jezelf. Gehechtheid in dingen valt vanzelf weg als je niet meer probeert jezelf in dingen te vinden. Soms weet je niet dat je aan iets gehecht bent of jezelf ermee identificeert. Totdat je het verliest of dreigt te verliezen. Als je dan ontzet, angstig of boos reageert, dan is je ego hieraan gehecht geraakt en heeft het je in de greep.

Gevoel van eigenwaarde

Hoe je door anderen gezien wordt, wordt de spiegel die je vertelt hoe en wie je bent. Het gevoel van eigenwaarde is in de meeste gevallen verbonden met de waarde die je hebt in de ogen van andere mensen. Je hebt andere mensen nodig om je een zelfgevoel te geven. Als je in een cultuur leeft die eigenwaarde tot op zekere hoogte gelijkstelt met hoeveel en wat je hebt, dan ben je, als je dit niet doorziet, de rest van je leven achter dingen aan te jagen in de hoop je waarde en de completering van je zelfgevoel daarin te vinden. Voor veel mensen hangt hun zelfbeeld en het gevoel van eigenwaarde nauw samen met hun lichaamskracht, aantrekkelijkheid, fitheid, kennis en uiterlijke verschijning. Ze voelen zich dan minder waard als ze hun lichaam als lelijk of onvolmaakt zien of als iemand meer weet dan zij.

Het ego is niet snel tevreden

Er zit een diepgeworteld gevoel van ontevredenheid in een (groot) ego. Het voelt zich niet vaak compleet, vindt zichzelf nooit goed genoeg of zet zichzelf juist op een voetstuk neer en vindt zichzelf geweldig. Geen enkele ego houdt het lang vol zonder de behoefte aan meer. Dat wil zeggen meer dingen om je mee te identificeren. Meer geld, hogere status, grotere auto, beter dan anderen willen zijn etc. Als wensen dan niet bevredigd worden ervaart een ego een gevoel van onbehagen, rusteloosheid, verveling, angst en ontevredenheid. Het is continu aan het vechten om te overleven en proberen zichzelf te beschermen en te vergroten. Negatieve feedback wordt vaak niet goed ontvangen, waardoor iemand snel in de verdedingsmodus bij kritiek schiet.

Waaruit bestaat het ego?

Het ego bestaat uit gedachten en emoties uit een verzameling van herinneringen waarmee je je identificeert als ‘ik’ en jouw verhaal. Van rollen die je uit gewoonte speelt zonder dat te beseffen. Van collectieve identificaties als nationaliteit, religie, ras, sociale klasse, politieke affiniteit. Ook de persoonlijke identificaties met meningen, uiterlijke verschijning, langdurige woede, succes of juist mislukking horen erbij. We noemen dit ook wel het ‘egoïsche verstand’, omdat er een zelfgevoel, een besef van ik verbonden is met elke gedachte, elke herinnering, elke interpretatie, mening, gezichtspunt, reactie en emotie. De centrale kern van je ego bestaat uit steeds terugkerende en hardnekkige gedachten, emoties en reactieve patronen waarmee je je het sterkst identificeert.

Het ego wil zich superieur voelen

Het ego wil zich altijd superieur aan anderen voelen. Klagen is een favoriete strategie om jezelf te versterken ten opzichte van anderen. Het mentaal ‘etiketteren’ van mensen voegt daar nog meer energie aan toe. Het ego zal snel andere mensen dingen gaan verwijten in hetgeen ze zeggen en doen en hun onbewustheid en fouten benadrukken. Het ego is er gek op om fouten van anderen telkens naar voren te halen. Soms is de ‘fout’ die het ego in een ander ziet er niet eens, maar het ego is geconditioneerd om vijanden te zien en zichzelf als goed en superieur voor te stellen. Mensen met een groot ego zullen vaak klagen, mopperen en wrok voelen naar anderen en zijn vaak de ‘betweters’ en ‘criticus’ in organisaties, relaties en families. Hetzij bewust of onbewust.

Het zelfgevoel versterken

Boosheid en (ingehouden) woede is een emotie die het ego veelvuldig ervaart. Sterke ego’s staan te wachten op het volgende punt of issue om tegen te ageren, om zich eraan te ergeren of zich ongerust of boos over te maken. Het duurt nooit lang om zoiets te vinden. Door te reageren tegen bepaalde dingen bevestigen en versterken ze hun zelfgevoel. Lang gekoesterde verontwaardiging is een grief. Als je met een grief rondloopt, verkeer je in een permanente toestand van ‘tegen’ en om die reden vormen grieven een belangrijk onderdeel van het ego van veel mensen. Een grief is een sterke negatieve emotie die verbonden is met een gebeurtenis die bewust in leven wordt gehouden door dwangmatig denken.

Het ego wil altijd gelijk hebben

Klagen, muggenziften, mopperen en reactiviteit versterken het besef versterken het ego. Niets sterkt het ego zo als gelijk hebben. Gelijk hebben is identificatie met een mentale stellingname, een gezichtspunt, een mening, een oordeel of een verhaal. Als het ego gelijk heeft, heeft de ander in zijn beleving ongelijk. Daarom houdt hij ervan om iemand ongelijk te geven om zelf gelijk te hebben. Met andere woorden, het ego zal andere mensen verkeerd neerzetten om een sterker zelfgevoel te krijgen. Gelijk hebben plaatst het ego in een positie van denkbeeldige morele superioriteit ten opzichte van de persoon of de situaties waarover hij oordeelt en waarin de ander tekort schiet. Het is dat gevoel van superioriteit waarnaar het naar hunkert en waardoor het zichzelf vergroot.

Alles persoonlijk opvatten

Het ego vat alles persoonlijk op. Er komt emotie op, een verdedigingsreactie of misschien zelfs agressie. Het ego zal zichzelf altijd verdedigen van ‘aanvallen’ van buitenaf. Elk ego verwart meningen en gezichtspunten met feiten. Bovendien kan het geen verschil zien tussen een gebeurtenis en zijn reactie daarop. Elk ego is meester in selectief waarnemen en onzuiver interpreteren. Alleen door bewustwording – niet door denken- kun je het verschil zien tussen een feit of mening. Als het ego de strijd aangaat, is dat eigenlijk niet meer dan een illusie die vecht voor zijn overleving. Vooral als het ego zich in een overlevingstoestand bevindt of als er een emotioneel patroon uit het verleden actief is geworden. Het zal alles op alles zetten om te overleven en verwijdert zich dan ook van anderen die vanuit zijn gezichtspunt ‘minderwaardig’ zijn. Excuses maken voor uitspraken zullen ze niet snel doen. Lees ook de 5 meest gemaakte fouten bij sorry zeggen.

De angst achter het ego

De onderliggende emotie die alle activiteiten van het ego beheerst is angst. De angst om niemand te zijn, de angst niet gezien te worden, angst dat ze niet zo goed zijn als dat ze zich voordoen etc. Alle acties, gedrag en uitspraken van zijn bedoeld om deze angst uit te bannen. Vanwaar die angst? Omdat het ego bestaat bij de gratie van identificatie van zijn ‘ik’ en altijd een gevoel van onzekerheid kent, alhoewel het ego aan de buitenkant heel zelfverzekerd lijkt. Als een ander meer weet of heeft dan het ego, voelt het zich bedreigd, omdat het gevoel van ‘minder’ zijn ingebeelde zelfgevoel ten opzichte van de ander aantast. Het ego zal dan proberen zichzelf te herstellen, door de waarde van kennis, bezittingen of vermogens van de ander aan te tasten, te bekritiseren of te minimaliseren.

Faalangst en perfectionisme bij het ego

Veel mensen met een groot ego kunnen in meer of mindere mate last hebben van faalangst. Omdat faalangst bedreigend is, zal het ego dit proberen te verhullen door zich sterker en groter voor te doen dan dat hij eigenlijk is. In tegenstelling tot subassertieve mensen met faalangst, zal iemand met een groot ego zich daarbij juist ‘opblazen’ om te voorkomen dat zijn angsten herkend worden. Daarbij komt perfectionisme en een hoge prestatiedrang ook vaak voor. Met name om maar zo perfect mogelijk voor de buitenwereld over te komen.