Hoe empatisch ben jij? Ben jij ook heel gevoelig, pik je snel emoties van anderen op en word je er soms ook door overweldigd?

Hoe empathisch ben jij?

Merk je snel emoties van anderen op? Voel je intens mee met mensen, dieren en de natuur om je heen? Word je soms enorm geraakt door berichten op het nieuws? Heb je het idee dat je op een haast bovennatuurlijke wijze weet wat erin een ander omgaat? Dan ben je mogelijk een empaat. Een ‘empaat zijn’ is anders dan ‘gewoon’ empathie hebben. Wie empathie heeft, kan meevoelen en zich in anderen verplaatsen. Empaten doen dat op een veel dieper niveau. Ze pikken stemmingen en sferen haarfijn op en absorberen andermans (onuitgesproken) gevoelens alsof ze die zelf ervaren. Daardoor zouden ze zich vaak overweldigd voelen en een sterke drang hebben om anderen te helpen, soms ten koste van zichzelf.

Extreem veel empathie hebben

Onderzoekers naar empathie zijn de term ‘empaat’ in de wetenschap nog nooit tegengekomen. Ze hebben er moeite mee, omdat het suggereert dat empathie een vermogen is dat je als mens wel of niet hebt. Je bent empaat of je bent het niet. En dat is een zeer overtrokken beeld. Wetenschappers spreken liever over empathie als een spectrum met veel variaties. De meesten van ons zitten in het midden van het spectrum, maar er is een kleine groep die extreem veel of extreem weinig empathie heeft.

Affectieve empathie en cognitieve empathie

Empathie bevindt zich op een spectrum met uitschieters naar beneden en naar boven. Op het empathiespectrum zitten psychopaten uiterst links. Zij kunnen niet meevoelen met bijvoorbeeld de angst of verdriet van anderen en daarop reageren. Empaten zitten vaak helemaal rechts. Ze voelen zo sterk met anderen mee, dat ze gaan helpen alsof het hun eigen angst of verdriet is die ze willen wegnemen. Er is een verschil tussen ‘affectieve empathie’ (het meevoelen) en ‘cognitieve empathie’ (je in anderen kunnen verplaatsen). Vrouwen zijn over het algemeen wat empathischer dan mannen. Vooral op de diepgewortelde, affectieve empathie (het meevoelen) scoren zij hoger.

Verschil met hoogsensitiviteit (HSP)

De vraag wat het verschil is tussen empaten en hooggevoelige mensen wordt vaak gesteld. Na onderzoek met talloze mensen die zich erin herkennen, zouden empaten nog meer empathie hebben dan HSP-ers. Empaten zouden moeite hebben om de gevoelens van anderen los te zien van zichzelf. Ook ervaren ze meer dan HSP-ers een diepe spirituele connectie met mensen en dieren. Bovendien zouden ze veel behoefte hebben anderen te helpen en de wereld te verbeteren. Iets wat bij HSP-ers niet altijd het geval is.

Hoe empathisch ben jij naar anderen?  

Mensen die meer empathie hebben, zijn over het algemeen meer op een ander gericht en staan vaker bij hun medemens stil. Wie vaker empathisch is naar mensen, is dat ook naar dieren. Empathie is een prachtig vermogen. Het punt is dat empaten dit nog meer in extreme vorm hebben dan hoogsensitieve personen. De kwaliteit en gave van empathie kan echter ook een valkuil worden. Je bent zo op anderen gericht, dat je jezelf makkelijk wegcijfert omdat je anderen graag wilt helpen. Het is van belang om je eigen grenzen te bewaken.

Lees meer in ons blog grenzen stellen voor HSP-ers.

Empathie en pleasegedrag  

Veel empathie hebben heeft echter ook negatieve kanten. Empathische personen worstelen soms met hun eigenwaarde, omdat ze veelal op anderen gericht zijn. Ook varen ze vaak meer stress, omdat ze het zo allemaal zo goed mogelijk willen doen en anderen niet willen kwetsen. Het kan dan moeilijk zijn om nee te zeggen tegen vragen en verzoeken van anderen. Dit kan leiden naar pleasegedrag. Het is dus erg belangrijk om de balans tussen je eigen behoeften en die van anderen om je heen goed te bewaken. Leren nee zeggen is hier een cruciaal onderdeel van, al zijn veel empaten hier niet goed in.

Empathische mensen en dreigende overprikkeling en burn-out

Mensen met veel empathie zuigen de gevoelens van anderen op als een spons. Dat geldt voor blijheid en vriendelijkheid, maar ook voor stress, pijn en verdriet. Dat kan iemand te veel worden. Veel empatische mensen klagen erover dat ze zich al jaren overweldigd voelen. Ze leven in een aanhoudende en onaangename toestand van overprikkeling of uitputting en raken opgebrand of ziek. Een van de belangrijkste dingen die mensen met veel empathie moeten leren, is om af en toe een stap terug te zetten in het contact met anderen.

Belangrijkste kenmerken van empathie

Hoe empathisch ben jij? Dit zijn een aantal kenmerken van empathie die je vast zult herkennen:

  • Hoogsensitief
    Empathische personen zijn vaak hoogsensitief, geven en zorgen graag voor anderen en het zijn goede luisteraars. Ze kunnen ook erg geraakt wordt door pijn, verdriet en emoties van anderen.

  • Scherp afgestelde zintuigen
    Harde geluiden, te veel lawaai, drukke pratende mensen, indringende geuren en dergelijk, kunnen veel impact hebben. Je zintuigen zijn scherper afgesteld en kun je hier snel last van hebben en hier overprikkelt van raken.

  • Introvert zijn
    De meeste empatische personen zijn meer introvert. Je staat niet graag op de voorgrond, hebt vaak meer moeite met grote groepen en geeft de voorkeur aan diepgaand 1-op-1 contact.

  • Te veel geven
    Vanuit je gevoel wil je graag veel geven en de pijn of ongemak van anderen verlichten. Empaten gaan vaak nog een stapje verder en kunnen zich er helemaal in laten meeslepen, waardoor je verdriet van anderen overneemt.

  • Sterke intuïtie
    Je hebt een groot intuïtief vermogen en vaart blindelings op je intuïtie. Beslissingen nemen doe je vaak op je gevoel en minder of helemaal niet op je ratio. Je kan dingen haarscherp aanvoelen en dit klopt ook met de werkelijkheid.

  • Tijd voor jezelf nodig
    Empathische mensen hebben meer tijd voor zichzelf nodig om op te laden, tot innerlijke rust te komen en weer nieuwe energie op te doen.
    Door alleen te zijn of in stilte om hen heen, komen ze weer dichter bij zichzelf.

  • Gevoelig voor energiezuigers
    Door je gevoelig karakter, kun je door ‘energiezuigers’ overruled worden. Dit zijn vaak meer negatief ingestelde personen die veel van je willen, hun problemen bij jou neerleggen of verwachten dat jij altijd voor hen klaarstaat als zij je nodig hebben. Kijk uit dat ze niet al je energie leegslurpen als je hier eigenlijk geen goed gevoel bij hebt.

  • Energie uit de natuur
    Je wordt vaak rustig als je in de natuur bent, want dit heeft een rustgevende werking op je. Buiten wandelen, in het bos, langs het strand of uitwaaien op de fiets. De aanwezigheid van bomen, groen, kabbelend water of dieren helpt je om de dagelijkse dingen te ontvluchten en je hoofd leeg te maken.

“Hoe empathisch ben jij in jouw leven en naar anderen?”