Hoe normaal ben jij eigenlijk? Voel jij je ook vaak anders en durf je ook écht jezelf te zijn? Misschien val je binnen de doelgroep die neurodivergent is.

Wat is neurodivergentie?

Neurodivergentie komt voor bij mensen met een specifieke combinatie van talenten en gevoeligheden. De prikkelverwerking in het brein verloopt vaak anders dan bij mensen met een neurotypisch brein. Neurodivergente mensen kunnen mensen zijn met ADHD, HSP, HSS, ASS, hoogbegaafdheid, bipolair of iets dat ze ‘extra’ hebben ten opzichte van anderen. Wat deze mensen gemeen hebben is dat ze in hun prikkelverwerking sterke uitschieters (spikes) naar boven en naar beneden hebben. In de praktijk hebben neurodivergente personen het regelmatig moeilijk, omdat hun ‘anders’ zijn niet altijd goed past binnen de ‘normale’ wereld.

Neurodivergentie: wat is normaal?

Het probleem bij neurodivergentie schuilt vooral in de kwalificaties ‘normaal’ en ‘niet normaal’. Onze maatschappij is ingericht op wat we beschouwen als normaal. Dit zijn de dingen die we verwachten van mensen om ons heen. Als iemand dan niet aan de verwachtingen voldoet, moet hij of zijn zich maar aanpassen aan de heersende normen. Het is goed om te stellen dat ieder mens een uniek neurologisch en psychologisch ontwikkelingsprofiel heeft. Intelligentie, opvoeding en ervaringen spelen daarbij ook een belangrijke rol.

Neurodivergentie leidt tot onbegrip op de werkvloer

Op de werkvloer kan neurodiversiteit ook een probleem zijn. Denk aan kantoortuinen, vergaderingen, besprekingen, taakverdeling, strakke verdeling van functies en vaste werktijden. Lang niet iedereen functioneert goed in zo’n setting, terwijl die wel aan vrijwel iedereen wordt opgelegd. Een kleine opsomming wat vaak impliciet worden verwacht:

  • Iemand met autisme moet wel samen lunchen met collega’s en meedoen met teamuitjes
  • Iemand met ADHD moet wel op tijd komen en zich aan de afgesproken werktijden houden
  • Een hoogsensitief persoon moet maar niet zo gevoelig zijn en zich vermannen als het even niet gaat
  • Een hoogbegaafde moet zich wel aan zijn functieprofiel houden en niet altijd denken dat hij of zij het beter weet (ook al is dit regelmatig wel zo)
  • Iemand met de energieke kant van HSS moet zich maar schikken in zijn of haar takenpakket, ook al gaat hij of zij zich snel vervelen

Omdat het neurodivergente personen lang niet altijd lukt om aan al die regeltjes en eisen te voldoen, is dat juist de doelgroep die overmatig gestrest kan raken door het werk en bij langdurige overschrijding van grenzen met burn-out klachten te maken kan krijgen.

Niet voldoen aan het functieprofiel  

Neurodivergente personen functioneren niet altijd goed binnen gestelde functieprofiel. Veel mensen met HSP, autisme, hoogbegaafdheid of ADHD kenmerken, erkennen diverse problemen op het werk. Met name omdat ze met hun uitschieters niet precies aan het functieprofiel voldoen. Hun gedrag kan regelmatig op onbegrip stuiten bij collega’s of leidinggevende. Je merkt dat je snel kritiek krijgt als je anders denkt, reageert of er andere normen of waarden op nahoudt vanuit je neurodivergentie. Het is helaas nog steeds zo dat er weinig kennis en begrip is over neurodivergentie op de werkvloer.

Wel of niet kunnen voldoen aan verwachtingen

Verwachtingen op werkgebied springen het meest in het oog, maar die merk je op sociaal vlak ook. Borrels, feestjes, verjaardagen: er zijn genoeg mensen die er doodongelukkig van worden. Toch gaan ze erheen omdat het ‘verwacht’ wordt. Maar vraag je dan ook af wat de meerwaarde voor jou is als er daarna twee dagen van moet bijkomen of veel liever thuis was gebleven in je eigen bubbel. Het is belangrijk om met jezelf af te stemmen in hoeverre je eigenlijk je eigen behoeften opzij zet om te (blijven) voldoen aan de verwachtingen van anderen. Inmiddels weten veel mensen ook hoe moeilijk nee zeggen kan zijn.

Leer neurodivergentie te omarmen

Indien jij tot de 20 procent van de neurodivergente bevolking behoort, is het in je eigen belang om dit te accepteren en te omarmen. Of je nu een vorm van autisme hebt, hoogsensitief of hoogbegaafd bent, of ADHD doet er niet toe. Het gaat erom dat je jezelf niet steeds gaat vergelijken met anderen die in jouw ogen ‘normaal’ zijn. Omarm je bijzonderheid, je unieke gaven, je eventuele beperkingen en kijk wat je nog meer kan leren om er zo goed mogelijk mee om te gaan. Wij begrijpen dat je mogelijk bang bent voor de mening van anderen, maar hier moet je toch ook mee uitkijken, anders herken je jezelf nog in Fear of People’s Opions oftewel FOPO.

Herken je talenten en toegevoegde waarde

Gelukkig durven steeds meer mensen voor hun neurodivergentie uit te komen. Laten zien wat hun kracht is,  in plaats van zich anders, vreemd of minder te voelen dan anderen. Je bent net zo gelijkwaardig als elk ander persoon, zolang je daar zelf ook in gelooft en dit uitstraalt. Kijk op welke momenten jij je toegevoegde waarde van neurodivergentie kan inzetten. Ben je nog met je oog voor details altijd scherp op fouten? Wees dan proactief. Ben je door je HSP erg empathisch? Houd dan een ander een spiegel voor hoe jij dingen aanvoelt. Ben je door je hoogbegaafdheid een supersnelle denker? Focus je dan meer op procesverbeteringen of motiveer anderen met je ideeën. Kortom, probeer zo veel mogelijk je goede eigenschappen en vaardigheden op positieve wijze in te zetten. Dan moet je daar uiteraard wel de kans voor krijgen, dus blijf anderen uitleggen hoe jij in elkaar zit en wat je leuk, minder leuk, lastig, geweldig, uitdagend of vermoeiend vindt.

“Neurodivergentie omarmen en accepteren: blijf bij jezelf”